Continu verbeteren in het Nederlandse onderwijs
Continu verbeteren is een werkwijze waarbij alle belanghebbenden bij een schoolorganisatie worden betrokken om samen te werken aan een betere kwaliteit van de school. Het kan hierbij gaan om betere leeropbrengsten bijvoorbeeld beter rekenen, maar ook verbeteren van gedrag of aanpak van zaken die het leren faciliteren zoals een nieuw rooster of minder geluidsoverlast op het schoolplein. Het vraagt competenties op het gebied van leidinggeven, samenwerken en motiveren, maar ook om kennis van allerlei werkwijzen en technieken die het proces van verbeteren ondersteunen.
Het is een systeem aanpak die zorgt voor samenhang en focus binnen de verschillende lagen van de schoolorganisatie: binnen een scholengemeenschap, op een school, in de groep en met de leerling zelf inclusief de ouders. Kenmerkend is dat de leerlingen actief betrokken worden en meer invloed krijgen op hun eigen leerproces. Hierbij staan de elementen data gedreven en leren van elkaar centraal.
1. Ontwikkelt essentiële vaardigheden voor het leven in de 21e eeuw
We leiden kinderen op voor een toekomst die we zelf niet kennen. De wereld verandert razendsnel en wordt steeds complexer. Kinderen leven in een multimediale wereld en zijn tegelijkertijd actief op verschillende platforms. Kinderen worden nu vaak nog gevormd in een onderwijsmodel dat zijn oorsprong heeft in een wereld die voorspelbaar was. Zo was het in de 20ste eeuw nog gebruikelijk dat mensen 1-2 banen hadden gedurende hun loopbaan en dat ze zich in één vakgebied specialiseerden. In de 21ste eeuw zullen mensen gedurende hun loopbaan 10-15 banen hebben hetgeen resulteert in een leven lang leren. Bereiden wij onze kinderen wel voldoende voor op de samenleving waarin zij later moeten leven? Uitgebreid onderzoek toont aan dat onderstaande vaardigheden van essentieel belang zijn om te kunnen meedoen in de samenleving van de 21ste eeuw:
- Samenwerkingsvermogen;
- Goede communicatieve vaardigheden
- Sociale verantwoordelijkheid
- Probleem oplossend vermogen
- Creatief denken
In de continu verbeter aanpak leren leerlingen, leerkrachten en schoolleiders deze vaardigheden op een manier die verweven is in de dagelijkse praktijk.
2. Verhoogt de leeropbrengsten
Continu verbeteren alleen is geen doel op zich. Het is altijd gekoppeld aan de doelen die een school heeft en daarmee een concrete invulling van opbrengstgericht werken. Doelen worden helder en SMART (SMART staat voor Specifiek Meetbaar Acceptabel Realtistisch en Tijdgebonden) gesteld en verbonden met de doelen van de groep en de leerling. Er wordt frequent gemonitored en bijgestuurd op een datagedreven manier. Door alle belanghebbenden actief te betrekken, wordt er met veel motivatie en denkkracht gewerkt aan het bereiken van deze doelen. Dit heeft een positief effect op de leeropbrengsten.
3. Zorgt voor tevredenheid bij leerlingen, ouders en schoolteam
Verbondenheid door een gezamenlijk doel, actief meedenken, het vieren van successen en het leren van en met elkaar draagt bij aan een positieve sfeer binnen de school. Bij de ca. 100 scholen die nu werken met de principes van continu verbeteren heeft dit tot groot enthousiasme geleid van ouders, leerlingen en het schoolteam.
Even voorstellen…
Ria van Duijn
Leerkracht basisonderwijs en trainer
Marijke Broer
Initiatiefnemer van het programma Continu Verbeteren en trainer.
Hilde Woort
Docent Nederlands voortgezet onderwijs